T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından düzenlenen iş sağlığı
ve güvenliği yönetmeliğe göre, küçük ve büyük bütün
işletmeler için koşullar çerçevesinde “risk analizi” zorunlu
hâle gelmiştir.
“İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ”ne göre;
RİSK DEĞERLENDİRMESİ NEDİR?
Risk değerlendirmesi; iş yerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi,
bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden
kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol
tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları ifade
eder.
TEHLİKELERİN TANIMLANMASI
Tehlike; iş yerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya iş yerini
etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini ifade eder.
Tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve iş yerine ilişkin
ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen bilgiler toplanır:
|
a) İş yeri bina ve eklentileri |
|
b) İş yerinde yürütülen faaliyetler ile iş ve işlemler |
|
c) Üretim süreç ve teknikleri |
|
ç) İş ekipmanları |
|
d) Kullanılan maddeler |
|
e) Artık ve atıklarla ilgili işlemler |
|
f) Organizasyon ve hiyerarşik yapı, görev, yetki ve sorumluluklar |
|
g) Çalışanların tecrübe ve düşünceleri |
|
ğ) İşe başlamadan önce ilgili mevzuat gereği alınacak çalışma izin
belgeleri |
|
h) Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık
gözetimi kayıtları |
|
ı) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika
gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu |
|
i) İş yerinin teftiş sonuçları |
|
j) Meslek hastalığı kayıtları |
|
k) İş kazası kayıtları |
|
l) İş yerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı
hâlde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan olaylara ilişkin
kayıtlar |
|
m) Ramak kala olay kayıtları |
|
n) Malzeme güvenlik bilgi formları |
|
o) Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları |
|
ö) Varsa daha önce yapılmış risk değerlendirmesi çalışmaları |
|
p) Acil durum planları |
|
r) Sağlık ve güvenlik planı ve patlamadan korunma dokümanı gibi belirli
işyerlerinde hazırlanması gereken dokümanlar |
RİSK DEĞERLENDİRMESİ NASIL GERÇEKLEŞTİRİLİR?
Risk değerlendirmesi; tüm işyerleri için tasarım veya kuruluş aşamasından
başlamak üzere tehlikeleri tanımlama, riskleri belirleme ve analiz etme, risk
kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması, dokümantasyon, yapılan çalışmaların
güncellenmesi ve gerektiğinde yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilir.
Çalışanların risk değerlendirmesi çalışması yapılırken ihtiyaç duyulan her
aşamada sürece katılarak görüşlerinin alınması sağlanır.
Tespit edilmiş olan tehlikelerin her biri ayrı ayrı dikkate alınarak bu
tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkta oluşabileceği ile bu
risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği
belirlenir. Bu belirleme yapılırken mevcut kontrol tedbirlerinin etkisi de göz
önünde bulundurulur.
Toplanan bilgi ve veriler ışığında belirlenen riskler; işletmenin
faaliyetine ilişkin özellikleri, iş yerindeki tehlike veya risklerin
nitelikleri ve işyerinin kısıtları gibi faktörler ya da ulusal veya
uluslararası standartlar esas alınarak seçilen yöntemlerden biri veya birkaçı
bir arada kullanılarak analiz edilir.
İş yerinde birbirinden farklı işlerin yürütüldüğü bölümlerin bulunması
hâlinde birinci ve ikinci fıkralardaki hususlar her bir bölüm için tekrarlanır.
Analizin ayrı ayrı bölümler için yapılması hâlinde bölümlerin etkileşimleri
de dikkate alınarak bir bütün olarak ele alınıp sonuçlandırılır.
Analiz edilen riskler, kontrol tedbirlerine karar verilmek üzere
etkilerinin büyüklüğüne ve önemlerine göre en yüksek risk seviyesine sahip
olandan başlanarak sıralanır ve yazılı hâle getirilir.
